Sprengidagur

Um sprengidag.

Notað við guðsþjónustu í Ólafsvíkurkirkju á æskulýðsdag Þjóðkirkjunnar 2. mars 2014.

Um sprengidag segir í Wikipediu:

„Elsta heimild um íslenska heiti dagsins tengist matarveislu fyrir föstuna. Er það í íslensk-latnesku orðasafni Jóns Ólafssonar Grunnvíkings frá því kringum 1735. Þar segir hann Sprengikvöld þýða orðrétt kvöld sprengingar, það er kvöld miklifenglegrar átveislu með alskonar meðlæti en nefnir einnig að þetta sé sveitamál. Kjöt þótti í kaþólskum sið ekki við hæfi föstuinngangsdagana …… og voru því oft miklar kjötkveðjuhátíðir sunnudaginn eða sunnudagskvöldið þar á undan. Kjötveislan kann við siðaskiptin að hafa flust frá sunnudagskvöldinu yfir á þriðjudaginn.

Í ferðabók Eggerts Ólafssonar og Bjarna Pálssonar frá árunum 1752-57 segir að „Kveld hvíta Týsdags heitir sprengikveld því þá fékk allt vinnufólk svo mikið að eta af hangikjöti sem framast gat í sig látið en ket var síðan ekki etið fyrr en á páskum.“ Hangikjöt var lengstum helsti veislukosturinn enda salt af skornum skammti. En frá síðasta hluta 19. aldar er vitað um saltkjöt og baunir á sprengidag og er sú hefð nú almenn.“

Um bolludag.

Um öskudag.

Um föstuna.

Gestir:1854 Gestir í dag: 2 Gestir í allt: 2626414